Co by się stało, gdyby budżet obronny Europy stał się rozwiązaniem klimatycznym?

W zeszłym tygodniu przywódcy Unii Europejskiej spotkali się w Brukseli, aby zaplanować największą ekspansję militarną od dziesięcioleci. Czołgi i myśliwce mogą odstraszać wrogie państwa, ale nie są w stanie powstrzymać największego zagrożenia naszych czasów: katastrofy klimatycznej.

Nieograniczone zmiany klimatyczne mogą zmniejszyć globalne PKB o 50%, prowadząc do destabilizacji gospodarek i społeczeństw. Tymczasem nowoczesna obrona nadal opiera się na paliwach kopalnych – same siły zbrojne odpowiadają za 5,5% globalnej emisji CO₂. Jeśli świat zamierza odejść od paliw kopalnych, wojsko musi się zdekarbonizować, inaczej stanie się ostatnim filarem umierającego systemu energetycznego, co będzie miało ogromne konsekwencje.

Ale co, jeśli europejski plan zbrojeniowy o wartości 800 miliardów euro mógłby stać się motorem zielonej innowacji? Armia bez paliw kopalnych mogłaby przyspieszyć przełomy w dziedzinie wodoru, technologii akumulatorów i zrównoważonych paliw lotniczych, przynosząc korzyści nie tylko obronności, ale także sektorom transportu, energetyki i przemysłu na całym świecie.

Czy Europa wybierze bezpieczną przyszłość czy uzależnienie energetyczne?

Przygotowując się do historycznych inwestycji w obronność, europejscy liderzy muszą odpowiedzieć na kluczowe pytanie: czy te wydatki zapewnią bezpieczeństwo przyszłych pokoleń, czy tylko pogłębią uzależnienie od paliw kopalnych?

Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg zauważył: „Nie możemy wybierać między silną armią a ekologią. Musimy mieć jednocześnie armię silną i zieloną”.

Obecnie globalne siły zbrojne emitują więcej CO₂ niż takie kraje jak Japonia czy Rosja. Sam Departament Obrony USA emituje więcej dwutlenku węgla niż Szwecja czy Portugalia. Podczas wojen w Iraku i Afganistanie amerykańscy żołnierze ginęli podczas ochrony konwojów paliwowych, co pokazało, jak niebezpieczne jest uzależnienie armii od ropy.

Zielona transformacja w obronności: przykłady z Europy

Kilka europejskich armii już zaczyna eksperymentować z ekologicznymi technologiami:

• Szwecja: Myśliwiec JAS 39 Gripen wykonał udany lot na biopaliwie.

• Francja: Program „Eco Camp 2025” wprowadza bazy wojskowe zasilane energią słoneczną.

• Wielka Brytania: Armia testuje hybrydowe pojazdy opancerzone, redukujące zużycie paliwa i poprawiające zdolności operacyjne.

  
  

  

  
  

Chiny już przejmują prowadzenie

Podczas gdy Europa wciąż debatuje, Chiny intensywnie inwestują w czyste technologie wojskowe. Ich armia rozwija wodorowe drony, autonomiczne pojazdy bojowe oraz okręty napędzane energią jądrową. Najbardziej ambitnym projektem jest kosmiczna elektrownia słoneczna, która mogłaby dostarczać odnawialną energię do operacji wojskowych bez potrzeby korzystania z paliw kopalnych.

W 2024 roku inwestycje Chin w czystą energię wyniosły niemal tyle samo, co globalne inwestycje w paliwa kopalne. Jeśli Europa nie przyspieszy transformacji, ryzykuje utratę przewagi strategicznej na polu nowoczesnej obronności.

Ukraina: pokaz siły niskoemisyjnej technologii

Wojna w Ukrainie ujawniła przewagi taktyczne wynikające z niskoemisyjnych technologii wojskowych. Ukraińska armia skutecznie wykorzystuje tanie drony komercyjne, redukując uzależnienie od paliwożernych pojazdów. Ich zdolność do precyzyjnych uderzeń i zwiadu pokazuje przyszłość konfliktów: elastyczną, zdecentralizowaną i mniej zależną od paliw kopalnych.

Europa musi działać teraz

Modernizacja wojska może doprowadzić do przełomów technologicznych, które zmienią cały świat. Wojsko już kiedyś było pionierem wynalazków, takich jak Internet, GPS czy energia jądrowa. Może ponownie wyznaczyć kierunek, rozwijając technologie przyjazne dla klimatu.

Jednak niektóre kraje wciąż inwestują w przestarzałe systemy. Przykładem jest Szwecja, która niedawno zakupiła 775 ciężarówek wojskowych z silnikami Diesla opartymi na normie Euro III sprzed 25 lat. To pokazuje, że nie wszystkie kraje dostosowują swoje strategie do przyszłych wyzwań.

Wniosek: Europa może przewodzić, ale musi działać

Unia Europejska stoi przed wyborem: może albo liderować w dziedzinie ekologicznej obronności, albo pozostać w tyle. Aby zapewnić bezpieczeństwo i niepodległość energetyczną, Europa powinna:

• Wprowadzić zielone kryteria zamówień wojskowych.

• Przyspieszyć transfer technologii wojskowych do cywilnych sektorów.

• Wspierać partnerstwa publiczno-prywatne w dziedzinie zielonych technologii obronnych.

Nie możemy obronić się przed katastrofą klimatyczną za pomocą czołgów, ale możemy ją powstrzymać za pomocą innowacji. Okno możliwości się zamyka – Europa musi działać teraz.